Thursday, September 29, 2016

క్షీరసాగరమథనం – తన చుట్టంబులఁ

అష్టమ స్కంధమునముచివృత్తాంతము
8-372-వ.
అప్పుడు నముచి నిలువంబడి.
8-373-మ.
 చుట్టంబులఁ జంపె వీఁడనుచు నుద్యత్క్రోధ శోకాత్ముఁడై
కాంతంబును నశ్మసారమయమున్ ఘంటాసమేతంబునై
దృగ్దుస్సహమైన శూలము నొగిన్ సారించి వైచెన్ సురేం
ద్రునిపై దీన హతుండవౌ దని మృగేంద్రుంబోలి గర్జించుచున్.

టీకా:
            అప్పుడు = అప్పుడు; నముచి = నముచి; నిలువంబడి = నిలబడి.
            తన = తన యొక్క; చుట్టంబులన్ = బంధువులను; చంపెన్ = చంపెను; వీడు = ఇతడు; అనుచున్ = అనుచు; ఉద్యత్ = ఉప్పొంగిన; క్రోధ = కోపము; శోక = దుఃఖము కల; ఆత్ముడు = మనసు కలవాడు; = అయ్యి; కనక = బంగారము; అంతంబునున్ = చివరగలది; అశ్మసార = ఇనుముతో; మయము = పోతపోసినది; ఘంటా = గంటలుతో; సమేతంబునున్ = కూడినది; ఐ = అయ్యి; జన = జనులకు; దృక్ = చూడ; దుస్సహము = శక్యముగానిది; ఐన = అయిన; శూలమున్ = బల్లెమును; సారించి = సాచిపెట్టి; వైచెన్ = వేసెను; సురేంద్రుని = ఇంద్రుని; పైన్ = మీదకు; దీనన్ = దీనితో; హతుండవు = చచ్చినవాడవు; ఔదు = అయ్యెదవు; అని = అని; మృగేంద్రు = సింహము; పోలి = వలె; గర్జించుచున్ = గర్జించుచు.

భావము:
          బల, పాకాసురులు మరణించిన పిమ్మట, యుద్ధ భూమిలో ఇంద్రునికి నముచి ఎదురునిలిచి. . .
          తన బంధువులను దేవేంద్రుడు చంపాడని అధికమైన దుఃఖం, కోపం ఉప్పొంగాయి. బంగారపు పిడీ, గంటలూ కలిగి జనులకు చూడటానికే భయంపుట్టేలా ఉన్న ఇనప శూలాన్ని చేపట్టాడు. దీనితో చస్తావు అని సింహంలా గర్జిస్తూ ఆ శూలాన్ని సాటిపెట్టి ఇంద్రుడిపైకి విసిరాడు.   


: :చదువుకుందాం భాగవతం; బాగుపడదాం మనం అందరం: :

No comments: