కాళియమర్దనము – భూరి మహాప్రతాప

:చదువుకుందాం భాగవతం : : బాగుపడదాం మనం అందరం:

10.1-639-ఉ.

భూరి మహాప్రతాప పరిపూర్ణ భయంకర గోపబాల కం
ఠీరవ పాత వేగ వికటీకృత దుర్విషభీషణోర్మి సం
పూరితమై వడిం గలఁగి పొంగి ధనుశ్శతమాత్ర భాగ వి
స్తారము బొందె న మ్మడుఁగు తప్తపయఃకణ బుద్బుదోగ్రమై.

టీకా:

భూరి = అతి అదికమైన; మహా = గొప్ప; ప్రతాప = తేజస్సుచే; పరిపూర్ణ = నిండియున్న; భయంకర = భీకరమైన; గోప = యాదవ; బాల = బాలుడనెడి; కంఠీరవ = సింహము {కంఠీరవము - భీకరమైన కంఠధ్వని కలది, సింహము}; పాత = పడుట యొక్క; వేగ = వడిచేత; వికటీకృత = తుళ్ళింపబడిన; దుర్ = చెడ్డ; విష = విషముతోటి; భీషణ = భయంకరమైన; ఊర్మి = అలలచేత; సంపూరితము = పూర్తిగా నిండినది; ఐ = అయ్యి; వడిన్ = శీఘ్రముగా; కలగి = కలిగిపోయి; పొంగి = పైకి ఉబికి; ధనుః = విల్లులు; శత = నూటింటి యంత; మాత్ర = కొలదికల; భాగ = ప్రదేశము; విస్తారమున్ = విస్తరించుటను; పొందెన్ = పొందినది; ఆ = ఆ యొక్క; మడుగు = హ్రదము; తప్త = తుళ్ళిన; పయః = నీటి; కణ = బిందువులు; బుద్బుద = బుడగలతోను; ఉగ్రము = భయంకరమైనది; ఐ = అయ్యి.

భావము:

మిక్కిలి గొప్ప ప్రతాపంతో నిండిన భీకరమైన సింహకిశోరం లాంటి ఆ గొల్లపిల్లాడు గభాలున దూకాడు. ఆ విపరీత వేగానికి ఆ సరస్సు దుర్విషంతో కూడిన భీకరమైన అలలుతో నిండి, వడితో కలచివేయబడింది. నీళ్ళు వికట నృత్యం చేస్తు పైకి నూరు ధనుస్సుల ఎత్తు పొంగి కుత కుతలాడుతున్న నీటి బుడగలు లేచాయి.

http://telugubhagavatam.org/?tebha&Skanda=10.1&Ghatta=80&Padyam=638