Tuesday, August 23, 2016

క్షీరసాగరమథనం – అవుఁగదే లావణ్య

8-305-సీ.
వుఁగదే లావణ్యవుఁగదే మాధుర్య
వుఁగదే సతి! నవయౌవనాంగి! 
యెటనుండి వచ్చితివేమి యిచ్ఛించెదు? ;
నీ నామమెయ్యదినీరజాక్షి! 
మర గంధర్వ సిద్ధాసుర చారణ
నుజకన్యలకు నీ హిమ గలదె
ప్రా చిత్తేంద్రియ రిణామ దాయియై
నిర్మించెఁ బో విధి నిన్ను గరుణ;
8-305.1-తే.
నిత! గశ్యపు సంతతి వార మేము 
భ్రాతలము సురలకు నిద్ధపౌరుషులము 
జ్ఞాతులకు మాకు నేకార్థసంగతులకుఁ
బాలు దీరని యర్థంబు బంచి యిమ్ము.

టీకా:
          అవుగదే = చాలాబాగుందిలావణ్యము = చక్కటిముఖకాంతిఅవుగదే = చాలాబాగుందిమాధుర్యము = సౌందర్యముఅవుగదే = చాలాబాగుందిసతి = స్త్రీనవయౌవనాంగి = సుందరీఎట = ఎక్కడనుండి = నుంచివచ్చితివి = విచ్చేసినావుఏమి = దేనినిఇచ్చించెదు = ఇష్టపడెదవునీ = నీ యొక్కనామము = పేరుఎయ్యది = ఏదినీరజాక్షి = అందగత్తెఅమర = దేవతాగంధర్వ = గంధర్వసిద్ధ = సిద్ధులఅసుర = రాక్షసచారణ = చారణులమనుజ = మానవకన్యల్ = స్త్రీలకున్ = కునీ = నీ యొక్కమహిమ = గొప్పదనముకలదె = ఉన్నదాలేదుప్రాణ = ప్రాణములకుచిత్త = మనసునకుఇంద్రియ = ఇంద్రియములకుపరిణామ = నిండుదనమునుదాయి = ఇచ్చువాడుఐ = అయ్యినిర్మించెన్ = సృష్టించెనుపో = కాబోలువిధి = బ్రహ్మదేవుడునిన్ను = నిన్నుకరుణన్ = కృపకలిగి. 
          వనిత = స్త్రీకశ్యపు = కశ్యపుని యొక్కసంతతివారము = పిల్లలముమేము = మేముభ్రాతలము = సోదరులముసురల్ = దేవతలకున్ = కుఇద్ద = ప్రసిద్ధమైనపౌరుషులము = పౌరుషముగలవారముజ్ఞాతల్ = సహోదరులపిల్లలకున్ = కుమా = మాకున్ = కుపాలు = పంపకములుతీరని = కుదరకున్నట్టిఅర్థంబున్ = ఈ పదార్థమునుపంచి = పంచిఇమ్ము = పెట్టుము.

భావము:
            ఓ కమలాల వంటి కన్నులున్న కోమలాంగీ! చక్కదనాల జవరాలా! ఓ వన్నెలాడీ! ఏమి లావణ్యం! ఏమి మాధుర్యం! ఎక్కడి నుండి వచ్చావుఏమి కావాలినీ పేరేమిటిగంధర్వసిద్ధదేవతరాక్షసచారణమానవ కన్యలలో ఎవరి యందూ నీ అంత అందచందాలు లేవు. నీ మిక్కిలి ప్రియమైన మనసుకీఅవయవాలకూ నిండుదనం సమకూర్చిన బ్రహ్మదేవుడు నిన్ను ప్రీతితో సృష్టించాడు కాబోలు! మేము కశ్యపుని సంతతి వారముదేవతలకు సోదరులము. ఎదురులేని పౌరుషం కలవారము. ఒకే ప్రయోజనాన్ని ఆశించి శ్రమించి సంపాదించిన ఈ పదార్థాన్ని పంచుకోడంలో జ్ఞాతులమైన మాలో మాకు పంపకాలు కుదరటం లేదు. నువ్వు పంచు.


: :చదువుకుందాం భాగవతంబాగుపడదాం మనం అందరం: :

No comments: