క్షీరసాగరమథనం – మనకు వేల్పులకును

8-320-సీ.

మనకు వేల్పులకును మందట లేకుండఁ; 

బంచి పెట్టెద నని పడఁతి పూనెఁ

దానేల తప్పును? తప్పదు తరళాక్షి; 

గాక రమ్మనుచును గడకఁ బిల్వ

మఱుమాట లాడదో మఱి చూడకుండునో; 

చను గవఁ గప్పునో చాలు ననుచు

నొండాడఁ గలుగుచు నొక్కింత సొలయునో; 

మనయెడఁ గందునో మగువ యనుచు

8-320.1-ఆ.

నెలతఁ చూడ్కి గముల నీరై కరంగుచుఁ

బ్రణయ భంగ భీతి బద్ధు లగుచు

నూరకుండ్రు గాని యువిద తే తెమ్మని

యడుఁగ జాలరైరి యసుర వరులు.

టీకా:

            మన = మన; కున్ = కు; వేల్పుల్ = దేవతల; కును = కు; మందట = మేరలు; లేకుండన్ = తప్పకుండగ; పంచిపెట్టెదను = పెంచిపెడతాను; అని = అని; పడతి = సుందరి; పూనెన్ = బాధ్యతతీసుకొనెను; తాన్ = ఆమె; ఏలన్ = ఎందుకు; తప్పును = అతిక్రమించును; తప్పదు = అతిక్రమించదు; తరళాక్షి = సుందరి; కాక = కాకుండగ; రమ్ము = రా; అనుచున్ = అని; కడకన్ = పూని; పిల్వన్ = పిలిచినచో; మాఱు = బదులు; మాటలాడదో = పలుకదేమో; మఱి = తిరిగి; చూడకుండునో = చూడదేమో; చను = స్తనముల; కవన్ = ద్వయమును (2); కప్పునో = పైటకప్పివేయునేమో; చాలున్ = ఇంకచాలు; అనుచున్ = అనుచు; ఒండాడన్ = మరోమాటపలుకుటకు; అలుగుచు = కినిసి, కోపగించి; ఒక్కింత = కొంచము; సొలయునో = వెనుదీయునేమో; మన = మన; ఎడన్ = అందు; కందునో = కమలునేమో; మగువ = పడతి; అనుచున్ = అనుచు. 

            నెలతన్ = సుందరి; చూడ్కి = చూపుల; గములన్ = సమూహములకు; నీరు = నీళ్ళలా; ఐ = అయ్యి; కరంగుచున్ = కరగిపోతూ; ప్రణయ = ప్రణయలీల; భంగ = ఆగిపోతుందనెడి; భీతి = బెరుకునకు; బద్దులు = లొంగినవారు; అగుచున్ = అగుచు; ఊరకుండ్రి = ఊరకున్నారు; కాని = తప్పించి; ఉవిదన్ = సుందరిని; తేతెమ్ము = తొందరగాతీసుకురా; అని = అని; అడుగజాలరైరి = పిలువలేకపోయిరి; అసుర = రాక్షస; వరులు = ఉత్తములు.

భావము:

            ఆ మాయా మోహిని చూపులకు కరిగిపోయిన రాక్షసులు “ఈ మగువ మనకూ, దేవతలకూ తేడాలేకుండా పంచిపెడతాను అని పూనుకుంది కదా. అలా చేయకుండా మాట తప్పుతుందా. లేదు అలా తప్పదు. కానీ, మనం సాహసించి రమ్మని పిలిస్తే బదులు పలకదేమో! తిరిగి చూడదేమో! స్తనద్వయం మీద పైట కప్పేసుకుంటుందేమో! మరోమాట కలిపితే కంగారుపడి వెనకడుగు వేస్తుందేమో! మన యందు అలుగుతుందేమో! మన మీద చూపుతున్న విశ్వాసం చెడుతుందేమో!” అనుకుంటూ, జంకుతూ గొంకుతూ, ఊరకే ఉండిపోయారు తప్పించి “సుందరీ! తొందరగా తీసుకురా!” అని పిలవలేకపోయారు.

http://telugubhagavatam.org/?tebha&Skanda=8&Ghatta=44&Padyam=320

: :చదువుకుందాం భాగవతం; బాగుపడదాం మనం అందరం: :

క్షీరసాగరమథనం – వేగిర పడకుడీ

8-318-సీ.

వేగిర పడకుడీ వినుఁడు దానవులార! ;

తడవు చేయక వత్తు దైత్యులార! 

యటు ప్రక్కఁ గూర్చుండుఁ డని కన్ను లల్లార్చి; 

చనుగవ పయ్యెద జాఱఁ దిగిచి

వదినె మఱందుల వావులు కల్పించి; 

మర్మంబు లెడలించి మఱుఁగు జేసి

మెల్లని నగవుల మేనులు మఱపించి; 

కడు జాణ మాటలఁ గాకు పఱచి

8-318.1-ఆ.

యసుర వరుల నెల్ల నడకించి సురలను

దడవు జేయ వలదు; ద్రావుఁ డనుచు

వచ్చు కొలఁది నమృతవారి విభాగించెఁ

దరుణి దివిజు లెల్లఁ దనిసి పొగడ.

8-319-వ.

అయ్యవసరంబున.

టీకా:

            వేగిర = తొందర; పడకుడీ = పడకండి; వినుడు = వినండి; దానవులారా = దానవులు; తడవు = ఆలస్యము; చేయకన్ = చేయకుండగా; వత్తున్ = వచ్చెదను; దైత్యులారా = దైత్యులు; అటు = ఆ; ప్రక్కన్ = పక్కగా; కూర్చుండుడు = కూర్చొనండి; అని = అని; కన్నులు = కళ్ళని; అల్లల్లార్చి = టపటపాకొట్టుచు; చను = స్తనముల; గవన్ = యుగ్మము; పయ్యెదన్ = పైటను; జాఱన్ = జారిపోవునట్లు; తిగిచి = దిగలాగి; వదినె = వదిన; మఱందుల = మరదులు; వావులున్ = వరుసలు; కల్పించి = కలిపి; మర్మంబులు = కిటుకులు, మర్మస్థానములు; ఎడలించి = వేసి, బయలుచేసి; మఱుగు = మాయ, దాచివేయుట; చేసి = చేసి; మెల్లని = మెత్తని; నగవులన్ = నవ్వులతో; మేనులున్ = మై; మఱపించి = మరపించి; కడు = నెఱ; జాణ = జాణతనపు; మాటలన్ = మాటలతో; కాకుపఱచి = వేడెక్కించి. 

            అసుర = రాక్షస; వరులన్ = శ్రేష్ఠులను; ఎల్లన్ = అందరను; అడగించి = లొంగదీసి; సురలను = దేవతలను; తడవు = ఆలస్యము; చేయన్ = చేయుట; వలదు = వద్దు; త్రావుడు = తాగండి; అనుచున్ = అనుచు; వచ్చుకొలది = వచ్చినంతవరకు; అమృత = అమృతపు; వారిన్ = రసమును; విభాగించెన్ = పంచిపెట్టెను; తరుణి = సుందరి; దివిజులు = దేవతలు; ఎల్లన్ = అందరును; తనిసి = తృప్తిపడి; పొగడన్ = పొగుడుతుండగా.

          ఆ = ఆ; అవసరంబునన్ = సమయమునందు.

భావము:

            “రాక్షసులులారా! తొందర పడకండి, ఆలస్యం చేయకుండా వస్తాను, నెమ్మదిగా కూర్చోండి.” అంటూ పలకరిస్తూ, కన్నులు కదలించింది. రెండు పాలిండ్ల పైనున్న పైటకొంగు జార్చింది. ‘వదిన, మరది’ వరసలు కలిపింది. మర్మస్థానాల మరుగు తొలగించినట్లే తొలగించి మరల కప్పేసింది. చిరునవ్వులతో మైమరపించింది. అద్భుతమైన నెరజాణ మాటలతో రాక్షసులను లొంగదీసుకుంది. దేవతలను “ఆలస్యం చేయకుండా తొందరగా తాగండి” అంటూ అమృతాన్ని దేవతలకు పంచేసింది. దేవతలు సంతృప్తితో అమృతాన్ని ఆరగించి, ఆమెను అభినందించారు.

            అలా మోహినీ అవతారమెత్తి విష్ణువు అమృతం అంతా దేవతలకు పంచిపెట్టు సమయంలో. . .

http://telugubhagavatam.org/?tebha&Skanda=8&Ghatta=44&Padyam=318

: :చదువుకుందాం భాగవతం; బాగుపడదాం మనం అందరం: :

తెలుగుభాగవతం.ఆర్గ్ -తృతీయ వార్షికోత్సవము

తెలుగుభాగవతం.ఆర్గ్ -తృతీయ వార్షికోత్సవం సందర్భంగా నిర్వహించిన కృష్ణాష్టమి పోటీల విజేతలకు బహుమతుల ప్రదానము, పోతన భాగవత జయంతి సభ, శ్రీ కృష్ణ జయంతి ఉత్సవాల ఛాయాచిత్రాలను క్రింది లింకులో వీక్షించండి . . .
https://www.facebook.com/media/set/?set=a.1033486296719685.1073741844.100001749738681&type=1&l=dd7f0b9b74

క్షీరసాగరమథనం – అసురుల కమృతము

8-315-వ.

అప్పుడు

8-316-క.

అసురుల కమృతము పోయుట

పొసగదు పాములకుఁ బాలు పోసిన మాడ్కిన్

దొసఁగగు నంచును వేఱొక

దెసఁ గూర్చుండంగఁ బెట్టె దేవాహితులన్.

8-317-వ.

ఇట్లు రెండు పంక్తులుగా నేర్పరచి.

టీకా:

            అప్పుడు = అప్పుడు.

            అసురుల్ = రాక్షసుల; కున్ = కు; అమృతము = అమృతము; పోయుట = పోయుట; పొసగదు = కుదరదు; పాముల్ = సర్పముల; కున్ = కు; పాలు = పాలను; పోసిన = పోసినట్టి; మాడ్కిన్ = విధముగా; దొసగు = ఆపద; అగున్ = కలుగును; అంచున్ = అనుచు; వేఱొక = మరొక; దెసన్ = దిక్కునందు, పక్కగా; కూర్చుండంగన్ = కూర్చొన; పెట్టెన్ = పెట్టెను; దేవాహితులన్ = రాక్షసులను.

            ఇట్లు = ఈ విధముగా; రెండు = రెండు; పంక్తులు = వరుసలు; కాన్ = అగునట్లు; ఏర్పరచి = ఏర్పాటుచేసి.

భావము:

            అలా దేవదానవులు సిద్దపడుతున్న సమయంలో. . .

“రాక్షసులకు అమృతం పోయడం అంటే, పాములకు పాలుపోసినట్లే, ఆపదలు కలిగిస్తుంది” అంటూ మోహినీ దేవి అసురులను అందరిని ప్రత్యేకంగా ఒక ప్రక్క కూర్చోబెట్టింది.

            అలా దావదానవులను రెండు వేరువేరు వరుసలుగా కూర్చోబెట్టింది

http://telugubhagavatam.org/?tebha&Skanda=8&Ghatta=44&Padyam=316

: :చదువుకుందాం భాగవతం; బాగుపడదాం మనం అందరం: :

క్షీరసాగరమథనం – శ్రోణీభర కుచయుగ

8-313-క.

శ్రోణీభర కుచయుగ భర

వేణీభరములను డస్సి వివిధాభరణ

క్వాణ యయి యువిద వచ్చెను

బాణి సరోజమున నమృతభాండముఁ గొంచున్.

8-314-క.

భాసుర కుండల భాసిత

నాసాముఖ కర్ణ గండ నయనాంచల యై

శ్రీసతి యగు సతిఁ గని దే

వాసుర యూధంబు మోహ మందె నరేంద్రా!

టీకా:

            శ్రోణీ = కటి; భర = బరువుతోను; కుచ = స్తనముల; యుగ = ద్వయము; భర = బరువుతోను; వేణీ = శిరోజముల; భరములను = బరువుతోను; డస్సి = అలసిపోయి; వివిధ = అనేకరకముల; ఆభరణ = నగల యొక్క; క్వాణ = ధ్వనులుగలది; అయి = ఐ; ఉవిద = మగువ; వచ్చెను = అరుదెంచెను; పాణి = చేతులు యనెడి; సరోజమునన్ = పద్మమునందు; అమృత = అమృతపు; భాండమున్ = పాత్రను; కొంచున్ = తీసుకొని.

            భాసుర = కాంతివంతమైన; కుండల = చెవికుండలములచే; భాసిత = ప్రకాశింపచేయబడిన; నాసా = ముక్కు; ముక్కు = ముక్కు; కర్ణ = చెవులు; గండ = చెక్కిళ్ళు; నయనాంచల = కనుకొనలుగలది; ఐ = అయ్యి; శ్రీసతి = లక్ష్మీదేవి; అగు = అయిన; సతిన్ = సతీదేవిని; కని = చూసి; దేవా = దేవతల; అసుర = రాక్షస; యూధంబున్ = సమూహము; మోహము = మాయలో; అందెన్ = పడెను; నరేంద్రా = రాజా.

భావము:

            అప్పుడు, కటిభారంతోనూ, స్తనాలభారంతోనూ, శిరోజాలభారంతోనూ చిక్కిన చక్కనమ్మ జగన్మోహిని, తన పద్మం వంటి చేతిలో అమృతకలశాన్ని పట్టుకుని ఒయ్యారంగా వచ్చింది. ఆమె ధరించిన రకరకాల ఆభరణాలు సవ్వళ్ళు చేస్తున్నాయి.

పరీక్షిత్తూ! రాజా! ఆ మోహినీ అవతారం, ధరించిన కర్ణాభరణాల తళతళ మెరుపులు, ఆమె ముక్కుకూ, ముఖానికీ, చెవులకూ, చెక్కిళ్ళకూ, కనుగొనలకూ మనోహరంగా వ్యాపిస్తున్నాయి. అలా లక్ష్మీదేవితో సాటిరాగల ఆ అందగత్తెను చూసిన దేవతలకూ, రాక్షసులకూ అందరికీ మనసు చెదిరిపోయింది.

http://telugubhagavatam.org/?tebha&Skanda=8&Ghatta=44&Padyam=313

: :చదువుకుందాం భాగవతం; బాగుపడదాం మనం అందరం: :