8-155-వ.
మఱియు
నెవ్వని బలంబున మహేంద్రుండును; బ్రసాదంబున దేవతలును; గోపంబున రుద్రుండును; బౌరుషంబున విరించియు; నింద్రియంబులవలన వేదంబులును మునులును;
మేఢ్రంబునఁ బ్రజాపతియును; వక్షంబున లక్ష్మియు; ఛాయవలనఁ బిత్రుదేవతలును; స్తనంబులవలన ధర్మంబును; బృష్ఠంబువలన నధర్మంబును; శిరంబువలన నాకంబును; విహాసంబువలన నప్సరోజనంబులును; ముఖంబువలన విప్రులును; గుహ్యంబున బ్రహ్మంబును; భుజంబులవలన రాజులును బలంబును; నూరువులవలన వైశ్యులును నైపుణ్యంబును; బదంబులవలన శూద్రులును
నవేదంబును; నధరంబున లోభంబునును; పరిరదచ్ఛదనంబువలన బ్రీతియు; నాసాపుటంబువలన ద్యుతియు; స్పర్శంబునఁ గామంబును; భ్రూయుగళంబున యమంబును; బక్షంబునఁ గాలంబును సంభవించె; నెవ్వని యోగ మాయావిహితంబులు ద్రవ్యవయః కర్మగుణ విశేషంబులు; చతుర్విధ సర్గం బెవ్వని యాత్మతంత్రం; బెవ్వనివలన సిద్ధించి లోకంబులును లోకపాలురును బ్రతుకుచుందురు పెరుగుచుందురు;
దివిజులకు
నాయువు నంధంబు బలంబునై జగంబులకు
నీశుండై
ప్రజలకుఁ బ్రజనుండై ప్రజావన క్రియాకాండ నిమిత్త సంభవుండగు జాతవేదుం డై; యంతస్సముద్రంబున ధాతుసంఘాతంబులం బ్రపచించుచు బ్రహ్మమయుండై; ముక్తికి ద్వారంబై; యమృత మృత్యు స్వరూపుండై; చరాచరప్రాణులకుఁ బ్రాణంబై; యోజస్సహోబల వాయురూపంబులైన ప్రాణేంద్రి యాత్మ శరీర నికేతనుండై పరమ మహాభూతి యగు నప్పరమేశ్వరుండు మాకుం బ్రసన్నుండగుం గాక" యని మఱియును.
టీకా:
మఱియున్ = అంతేకాక;
ఎవ్వని = ఎవని;
బలంబునన్ = బలమువలన;
మహేంద్రుండును = దేవేంద్రుడు;
ప్రసాదంబునన్
= అనుగ్రహము వలన;
దేవతలును = దేవతలును;
కోపంబునన్ = రౌద్రము వలన;
రుద్రుండును =
పరమశివుడును;
పౌరుషంబునన్ = పౌరుషమువలన;
విరించియున్ = బ్రహ్మదేవుడు;
ఇంద్రియంబుల = ఇంద్రియముల;
వలన = వలన; వేదంబులును = వేదములు;
మునులును = ఋషులు;
మేఢ్రంబునన్ = పురుషావయవమువలన;
ప్రజాపతియును = ప్రజాపతి;
వక్షంబునన్ =
వక్షస్థలమున;
లక్ష్మియున్ = లక్ష్మీదేవి;
ఛాయ = నీడ; వలనన్ = వలన;
పిత్రుదేవతలును = పిత్రుదేవతలు;
స్తనంబుల = రొమ్ముల;
వలన = వలన; ధర్మంబును =
ధర్మము; పృష్టంబు = వీపు;
వలన = వలన; అధర్మంబును = అధర్మము;
శిరంబున్ = తల;
వలన = వలన; నాకంబును = స్వర్గమును;
విహాసంబు = నవ్వు;
వలన = వలన; అప్సరస్ = అప్సరసల;
జనంబులును = సమూహము;
ముఖంబు = వదనము;
వలన = వలన; విప్రులును = బ్రాహ్మణులు;
గుహ్యంబునన్ = యోనివలన;
బ్రహ్మంబును = బ్రహ్మదేవుడు;
భుజంబుల = భుజముల;
వలన =
వలన; రాజులును = రాజులు;
బలంబును = సైన్యములు;
ఊరువుల = తొడల;
వలన = వలన; వైశ్యులును = వ్యాపారులు;
నైపుణ్యంబును = నేర్పరితనము;
పదంబుల = పాదముల;
వలన =
వలన; శూద్రులును = శూద్రులు;
అవేదంబును = వేదములుకానిజ్ఞానము;
అధరంబునన్ =
క్రిందిపెదవివలన;
లోభంబును = లోభము;
ఉపరిరదచ్ఛదనంబు = పైపెదవి;
వలన = వలన; ప్రీతియున్ = ఇష్టము;
నాసా = ముక్కు;
పుటంబునన్ = పుటముల;
వలన = వలన; ద్యుతియున్
= కాంతి; స్పర్శంబునన్ = స్పర్శవలన;
కామంబును = కామము;
భ్రూయుగళంబునన్ = కనుబొమలవలన;
యమంబును = యముడు;
పక్షంబునన్ = పక్కభాగమువలన;
కాలంబును = కాలము;
సంభవించెన్ =
కలిగినవో; ఎవ్వని = ఎవని;
యోగమాయ = యోగమాయచే;
విహితంబులు = విధింపబడినో;
ద్రవ్య = ద్రవ్యము; వయస్ = వయస్సు;
గుణ = గుణములయొక్క;
విశేషంబులున్ = విశేషములు;
చతుర్విధ = నాలుగువిధములైన {చతుర్విధభూతసర్గము - 1అచరము 2భూచరము 3జలచరము 4గగనచరములు ?
చతుర్విధవర్గము - 1ధర్మము 2అర్థము 3కామము 4మోక్షము}; సర్గంబున్ =
భూతసర్గము; ఎవ్వని = ఎవని;
ఆత్మ = స్వంత;
తంత్రంబున్ = తంత్రముననుసరించునది;
ఎవ్వని = ఎవని;
వలనన్ = వలన;
సిద్ధించి = ఏర్పడుచు;
లోకంబులును = లోకములు;
లోకపాలురు = లోకపాలురు;
బ్రతుకుచుందురు = జీవించుతుంటారు;
పెరుగుచుందురు =
వృద్ధిచెందుచుతుంటారు;
దివిజుల్ = దేవతలక;
కున్ = కు; ఆయువున్ = ఆయుస్సు;
అంధంబున్ = ఆహారము;
బలంబున్ = బలము;
ఐ = అయ్యి; జగంబుల్ = భువనముల;
కున్ = కు; ఈశుండు = ప్రభువు;
ఐ = అయ్యి; ప్రజల్ = లోకుల;
కున్ = కు; ప్రజనుండు =
సృష్టించెడివాడు;
ఐ = అయ్యి; ప్రజ = లోకులను;
అవన = కాపాడెడి;
క్రియాకాండ =
కర్మకాండ; నిమిత్త = కోసమై;
సంభవుండు = ఏర్పడినవాడు;
అగు = అయిన;
జాతవేదుండు =
అగ్నివి {జాతవేదుండు - పుట్టిన ప్రతిదేహమునందు
యుండువాడు, అగ్నిదేవుడు};
ఐ =
అయ్యి; అంత = అంతరంగమనెడి;
సముద్రంబునన్ = సముద్రమునందు;
ధాతువులన్ =
సప్తధాతువులను {సప్తధాతువులు - 1రోమ 2త్వక్ 3మాంస 4అస్థి 5స్నాయు 6మజ్జ 7ప్రాణములు}; ప్రపంచించుచున్ = విస్తరింపజేయుచు;
బ్రహ్మ = పరబ్రహ్మ;
మయుండు =
స్వరూపుడు; ఐ = అయ్యి; ముక్తి = మోక్షసాధనకు;
కిన్ = కు; ద్వారంబు = మార్గము;
ఐ = అయ్యి; అమృత = బ్రతుకు;
మృత్యు = చావుల;
స్వరూపుండు = స్వరూపమైనవాడు;
ఐ =
అయ్యి; చర = చరించగల;
అచర = చరించలేని;
ప్రాణుల్ = జీవుల;
కున్ = కు; ప్రాణంబున్
= జీవము; ఐ = అయ్యి; ఓజస్ = తేజము;
అహస్ = అహంకారము;
బల = సామర్థ్యము;
వాయుః =
వాయువులు నిండిన;
రూపంబులు = రూపములుగలవి;
ఐన = అయినట్టి;
ప్రాణ = ప్రాణుల;
ఇంద్రియ = ఇంద్రియములు;
ఆత్మ = ఆత్మలు;
శరీర = శరీరములు;
నికేతనుండు =
నివాసముగాగలవాడు;
ఐ = అయ్యి; పరమ = అత్యధికమైన;
మహా = గొప్ప;
భూతి = శక్తి;
అగు = అయిన; ఆ = ఆ; పరమేశ్వరుండు = మహాప్రభువు;
మా = మా; కున్ = కు; ప్రసన్నుండు =
దయచూపువాడు;
అగుంగాక = అగునుగాక;
అని = అని; మఱియును = ఇంకను.
భావము:
నీ
బలం నుండి దేవేంద్రుడూ; నీ అనుగ్రహం నుండి దేవతలూ; నీ ఆగ్రహం నుండి రుద్రుడూ; నీ పౌరుషం నుండి బ్రహ్మదేవుడూ; నీ ఇంద్రియాల నుండి వేదాలూ, మునులూ; నీ పురుషాంగం నుండి ప్రజాపతీ; నీ రొమ్ములనుండి లక్ష్మీదేవీ; నీ నీడ నుండి ధర్మమూ; నీ వీపు నుండి అధర్మమూ; నీ తల నుండి స్వర్గమూ; నీ నవ్వు నుండి అప్సరసలూ; నీ ముఖం నుండి బ్రాహ్మణులూ, బ్రహ్మమూ; నీ భుజాల నుండి రాజులూ.
బలమూ; నీ తొడలు నుండి వైశ్యులూ, నేర్పరితనమూ; నీ పాదాల నుండి శూద్రులూ, శుశ్రూషా; నీ క్రింద పెదవి నుండి
లోభమూ; పై పెదవి నుండి ప్రేమా; నీ ముక్కుపుటాల నుండి కాంతీ; నీ స్పర్శ నుండి కామమూ; నీ కనుబొమలు నుండి యముడూ; నీ ప్రక్కభాగం నుండి కాలమూ సంభవించాయి; నీ యోగమాయ వలన ద్రవ్యమూ, వయస్సూ, కర్మమూ, గుణవిశేషాలూ విధింపబడ్డాయి; నీ ఆత్మతంత్రం నుండి ధర్మమూ, అర్థమూ, కామమూ, మోక్షమూ కలిగాయి; నీ వలన లోకాలూ, లోకపాలకులూ ఏర్పడి అభివృద్ధి పొందుతారు; దేవతలకు ఆయుస్సూ, ఆహారమూ, బలమూ నీవే; పర్వతాలపై అధికారి నీవే; ప్రజలను పుట్టించి వారిని కాపాడే కర్మకాండల కోసం ఏర్పడిన అగ్నివి నీవే; సముద్రంలో రత్న రాసులను విస్తరింపజేసేది నీవే; మోక్షానికి ద్వారమైన పరబ్రహ్మం నీవే; చావు బ్రతుకులు నీ రూపాలే; ప్రాణులకు అన్నింటికీ ప్రాణం నీవే; తేజస్సు, అహంకారం, వాయువు నిండిన ప్రాణుల
దేహాలలో, అవయవాలలో, ఆత్మలో నీవే నివసిస్తావు; పరమశక్తివైన మహాప్రభూ! మాపై దయచూపు.
८-१५५-व.
मर्रियु
नेव्वनि बलंबुन महेंद्रुंडुनु; ब्रसादंबुन देवतलुनु; गोपंबुन रुद्रुंडुनु; बौरुषंबुन विरिंचियु; निंद्रियंबुलवलन वेदंबुलुनु मुनुलुनु; मेढ्रंबुनँ ब्रजापतियुनु; वक्षंबुन लक्ष्मियु; छायवलनँ बित्रुदेवतलुनु; स्तनंबुलवलन धर्मंबुनु; बृष्ठंबुवलन नधर्मंबुनु; शिरंबुवलन नाकंबुनु; विहासंबुवलन नप्सरोजनंबुलुनु; मुखंबुवलन विप्रुलुनु; गुह्यंबुन ब्रह्मंबुनु; भुजंबुलवलन राजुलुनु
बलंबुनु; नूरुवुलवलन
वैश्युलुनु नैपुण्यंबुनु; बदंबुलवलन शूद्रुलुनु नवेदंबुनु; नधरंबुन लोभंबुनुनु; परिरदच्छदनंबुवलन ब्रीतियु; नासापुटंबुवलन द्युतियु; स्पर्शंबुनँ गामंबुनु; भ्रूयुगळंबुन यमंबुनु; बक्षंबुनँ गालंबुनु
संभविंचे; नेव्वनि
योग मायाविहितंबुलु द्रव्यवयः कर्मगुण विशेषंबुलु; चतुर्विध सर्गं बेव्वनि यात्मतंत्रं; बेव्वनिवलन सिद्धिंचि
लोकंबुलुनु लोकपालुरुनु ब्रतुकुचुंदुरु पेरुगुचुंदुरु; दिविजुलकु नायुवु नंधंबु बलंबुनै जगंबुलकु नीशुंडै प्रजलकुँ
ब्रजनुंडै प्रजावन क्रियाकांड निमित्त संभवुंडगु जातवेदुं डै; यंतस्समुद्रंबुन
धातुसंघातंबुलं ब्रपचिंचुचु ब्रह्ममयुंडै; मुक्तिकि द्वारंबै; यमृत मृत्यु स्वरूपुंडै; चराचरप्राणुलकुँ ब्राणंबै; योजस्सहोबल वायुरूपंबुलैन प्राणेंद्रि यात्म शरीर
निकेतनुंडै परम महाभूति यगु नप्परमेश्वरुंडु माकुं ब्रसन्नुंडगुं गाक" यनि
मर्रियुनु.
: :చదువుకుందాం భాగవతం; బాగుపడదాం మనం అందరం: :
No comments:
Post a Comment