జైశ్రీరామ
-:వాల్మీకి తెలుగు రామాయణము:-
-॥శతతమ సర్గః॥
[శ్రీరాముడు భరతునికి నీతి బోధించుట]
2.100.73.అనుష్టుప్.
కచ్చిదేషైవ తే బుద్ధిః
యథోక్తా మమ రాఘవ!।
ఆయుష్యా చ యశస్యా చ
ధర్మకామార్థ సంహితా॥
తాత్పర్యము :-
ఓ భరతా! ఉన్నత రఘువంశమున జన్మించినవాడవు కదా. నేను
చేసిన బోధలు ప్రకారము, నీ బుద్ది ధర్మార్థకామములందు శ్రద్ధకలదై ఆయుర్దాయమును
కీర్తినీ పెంపొందించు విధముగా ఉన్నది కదా?
ప్రతిపదార్థము :-
కచ్చిత్ = కదా; ఏషైవ = అట్టిదే; తే = నీ; బుద్ధిః = బుద్ది; యథాః = ఎట్లు; ఉక్తా = చెప్పబడినట్లు; మమ = నాచేత; రాఘవ = రఘువంశ భరతుడా; ఆయుష్యాః = ఆయుర్దాయము; చ = మఱియు; యశస్యాః = కీర్తులను; చ = మఱియు; ధర్మకామార్థ = ధర్మార్థకామములందు; సంహితా = కూడినదిగా ఉన్నది.
2.100.74.అనుష్టుప్.
యాం వృత్తిం వర్తతే తాతో
యాం చ నః ప్రపితామహాః।
తాం వృత్తిం వర్తసే కచ్చిత్
యా చ సత్పథగా శుభా॥
తాత్పర్యము :-
సత్పురుషులు
అనుసరించవలసినట్టిది, శుభకరమైనది అగు ఏ ఆచారములను మన తండ్రి ఆచరించుచున్నాడో, మన
తాతముత్తాతలు అనుసరించిరో, వానినే నీవు కూడ అనుసరించుతున్నావు కదా?
ప్రతిపదార్థము :-
యామ్ = ఏ; వృత్తిమ్ = ఆచారమున, పద్దతిలో; వర్తతే = నడచుచున్నాడో; తాతః = తండ్రి; యామ్ = ఏ; చ = మఱియు; నః = మన; ప్రపితామహాః = ముత్తాత; తామ్ = అట్టి; వృత్తిమ్ = పద్దతిలో; వర్తసే = నడచుచుంటివి; కచ్చిత్ = కదా; యా = ఏది; చ = పాదపూరణము; సత్పథగా = మంచివారి మార్గము; శుభా = మంగళకరమైనదో.
2.100.75.అనుష్టుప్.
కచ్చిత్త్స్వాదు కృతం భోజ్యమ్
ఏకో నాశ్నాసి రాఘవ!।
కచ్చిదాశంసమానేభ్యో
మిత్రేభ్యస్సంప్రయచ్ఛసి॥
తాత్పర్యము :-
ఓ రఘు వంశపు భరతుడ!
మృదుమధురమైన ఆహారాము నీవొక్కడవే భుంజిచుటలేదు కదా. మిత్రులకు కూడా పెడుతున్నావు
కదా.
ప్రతిపదార్థము :-
కచ్చిత్ = కదా; స్వాదు = మధురముగా; కృతం = చేయబడిన; భోజ్యమ్ = ఆహారము; ఏకః = ఒక్కడవే; న = లేదు; ఆశ్నాసి = తినుట; రాఘవ = రఘుకుల భరత; కచ్చిత్ = కదా; అశం = దానిని; సమానేభ్యః = కోరుచున్న; మిత్రేభ్యః = మిత్రులకొఱకు; సంప్రయచ్ఛసి = ఇచ్చుచున్నావు.
-----
శ్రీరామ రక్ష జగదభి రక్ష
No comments:
Post a Comment