Saturday, February 4, 2017

కాళియమర్దనము – పాఠీనాకృతి

:చదువుకుందాం భాగవతం : : బాగుపడదాం మనం అందరం:
10.1-640-శా.
పాఠీనాకృతిఁ దోయరాశినడుమన్ భాసిల్లి మున్నాఢ్యుఁడై
కాఠిన్యక్రియ నీదునేర్పు దనకుం ల్మిన్ భుజంగేంద్ర హృ
త్పీఠాగ్రంబున రోషవహ్ను లెగయన్ భీమంబుగా నీదె ను
ల్లోఠోత్తుంగతరంగమై మడుఁగు దుర్లోక్యంబుగా బాహులన్.
టీకా:
పాఠీన = చేప (మత్స్యావతారం); ఆకృతిన్ = రూపముతో; తోయరాశిన్ = సముద్రము {తోయరాశి - తోయము (నీరు) రాశిగా కలది, కడలి}; నడుమన్ = మధ్యలో; భాసిల్లి = ప్రకాశించి; మున్ను = పూర్వము; ఆఢ్యుడు = సుసంపన్నముగా కలవాడు; ఐ = అయ్యి; కాఠిన్య = కఠినమైనట్టి; క్రియన్ = విధముగా; ఈదు = ఈదెడి; నేర్పు = ప్రావీణ్యము; తన = అతని; కున్ = కి; కల్మిన్ = ఉండుటచేత; భుజగ = పాములకు; ఇంద్ర = రాజు యొక్క; హృత్ = హృదయము; పీఠ = మూలముల; అగ్రమునన్ = చివర్లవరకు; రోష = కోపము అనెడి; వహ్నులు = అగ్నులు; ఎగయన్ = వ్యాపించగా; భీమంబుగాన్ = భయంకరముగా; ఈదెన్ = ఈదెను; ఉల్లోఠ = కల్లోలమైన; ఉత్తుంగ = ఎత్తైన; తరంగము = అలలుకలది; ఐ = అయ్యి; మడుగు = హ్రదము; దుర్లోక్యంబు = చూడశక్యముకానిది; కాన్ = అగునట్లు; బాహులన్ = చేతులతో.
భావము:
హరికి మత్యావతారం ఎత్తినప్పుడు సముద్ర మధ్యలో భీకరంగా విహరిస్తు ఈదడంలో ఇంతకు ముందే అభ్యాసం అయింది కదా. కనుక ఇప్పుడు కృష్ణావతారంలో ఆ మడుగు అల్లకల్లోలమై ఉవ్వెత్తున అలలు లేచేలా తన చేతులతో చూడశక్యంకానంత భయంకరంగా కలచివేస్తు ఈదుతున్నాడు. దానితో మడుగులో ఉన్న కాళియ నాగరాజు గుండెల్లో రోషాగ్ని జ్వాలలు ఎగసాయి.

No comments: