ప్రహ్లాదుని జన్మంబు - కాలరూపంబుల

7-266-సీ.

కాలరూపంబులఁ గ్రమ విశేషంబుల; నలఘు గుణాశ్రయుం డయిన విభుఁడు

సత్త్వబలేంద్రియ సహజ ప్రభావాత్ముఁ; డై వినోదంబున నఖిలజగముఁ

గల్పించు రక్షించు ఖండించు నవ్యయుం; డన్ని రూపము లందు నతఁడు గలఁడు

చిత్తంబు సమముగాఁ జేయుము మార్గంబుఁ; దప్పి వర్తించు చిత్తంబుకంటె

7-266.1-తే.

వైరు లెవ్వరు చిత్తంబు వైరి గాఁక?; చిత్తమును నీకు వశముగాఁ జేయవయ్య! 

మదయుతాసురభావంబు మానవయ్య!; యయ్య! నీ మ్రోల మేలాడరయ్య! జనులు.

టీకా:

కాల = కాలమునందు; రూపంబులన్ = రూపములందు; క్రమ = పద్ధతులందు; విశేషంబులన్ = ప్రత్యేకతలందు; అలఘు = గొప్ప; గుణ = గుణములకు; ఆశ్రయుండు = కారణము; అయిన = ఐన; విభుడు = ప్రభువు; సత్త్వ = పృథివ్యాదిద్రవ్యము {పృథివ్యాది - సత్త్వములు, 1పృథివి 2అప్పు 3తేజము 4వాయువు 5ఆకాశము 6కాలము 7దిక్కు 8ఆత్మ 9మనస్సు}; బల = శక్తి; ఇంద్రియ = సాధనసంపత్తి; సహజ = నైజమైన; ప్రభావము = మహిమ; ఆత్ముడు = కలిగినవాడు; ఐ = అయ్యి; వినోదంబునన్ = క్రీడవలె; అఖిల = సమస్తమైన; జగమున్ = విశ్వమును; కల్పించున్ = సృష్టించును; రక్షించును = కాపాడును; ఖండించున్ = నాశనముచేయును; అవ్యయుండు = నాశములేనివాడు; అన్ని = సర్వ; రూపముల్ = రూపముల, బింబముల; అందున్ = లోను; అతడు = అతడు; కలడు = ఉన్నాడు; చిత్తంబున్ = మనసును; సమము = సమానమునున్నది; కాన్ = అగునట్లు; చేయుము = చేయుము; మార్గంబున్ = మంచిత్రోవను; తప్పి = తొలగి; వర్తించు = తిరిగెడు; చిత్తంబున్ = మనసు; కంటెన్ = కంటె. 

వైరులు = శత్రువులు; ఎవ్వరు = ఎవరుంటారు; చిత్తంబున్ = మనసు; వైరి = శత్రువు; కాక = కాకుండగ; చిత్తమును = మనసును; నీ = నీ; కున్ = కు; వశము = లొంగియుండునది; కాన్ = అగునట్లు; చేయవు = చేయుము; అయ్య = తండ్రి; మద = గర్వముతో; యుత = కూడిన; అసుర = రాక్షస; భావంబున్ = తలపులను; మానవు = మునివేయుము; అయ్య = తండ్రి; అయ్య = తండ్రి; నీ = నీ; మ్రోలన్ = ఎదుట; మేలు = మంచి; ఆడరు = చెప్పరు; అయ్య = తండ్రి; జనులు = ప్రజలు.

భావము:

            నాన్నగారూ! ఆ జనార్ధనుడు జగత్పతి కాలానుగుణంగా వివిధ రూపాలతో వివిధ పద్ధతులతో ఆ ప్రభువు విష్ణుమూర్తి విరాజిల్లుతూ ఉంటాడు. అతడు సుగుణాలకు నిధి. తన సత్తువ, బలం, ప్రాక్రమాల ప్రభావంతో వినోదంగా విశ్వాన్నిసృష్టిస్తూ, పోషిస్తూ, లయం చేస్తూ ఉంటాడు. ఆయన అవ్యయుడు. అన్ని రూపాలలోనూ అతడు ఉంటాడు. తండ్రీ! మనస్సుకు సమదృష్టి అలవరచుకో. ధర్మమార్గం తప్పిన మనస్సు కంటె పరమ శత్రువు మరొకరు లేరు. మనస్సును విరోధం చేసుకొనక వశం చేసుకో అంతేకాని నువ్వే చిత్తానికి “చిత్తం, చిత్తం” అంటూ దాస్యం చేయకూడదు. మదోన్మత్తమైన రాక్షస భావాన్ని విడిచిపెట్టు. నీకు భయపడి ఎవరూ నీ ఎదుట హితం చెప్పటంలేదు. అందరూ నీ మనస్సుకు నచ్చేవే చెప్తున్నారు తప్ప హితమైనది చెప్పటంలేదు.

७-२६६-सी.

कालरूपंबुलँ ग्रम विशेषंबुल; नलघु गुणाश्रयुं डयिन विभुँडु

सत्त्वबलेंद्रिय सहज प्रभावात्मुँ; डै विनोदंबुन नखिलजगमुँ

गल्पिंचु रक्षिंचु खंडिंचु नव्ययुं; डन्नि रूपमु लंदु नतँडु गलँडु

चित्तंबु सममुगाँ जेयुमु मार्गंबुँ; दप्पि वर्तिंचु चित्तंबुकंटे

७-२६६.१-त.

वैरु लेव्वरु चित्तंबु वैरि गाँक?; चित्तमुनु नीकु वशमुगाँ जेयवय्य!

मदयुतासुरभावंबु मानवय्य!; यय्य! नी म्रोल मेलाडरय्य! जनुलु.

http://telugubhagavatam.org/?tebha&Skanda=7&Ghatta=8&

: :చదువుకుందాం భాగవతం; బాగుపడదాం మనం అందరం: :